Alzheimer Hastalığının Bitkisel Tedavisi

Alzheimer için faydalı bitkiler ve gıda takviyeleri

Giderek artan sayıda bitkisel ilaç ve gıda takviyesi Alzheimer hastalığını ve diğer demansları geciktirmek ve önlemek için kullanılmaktadır. Bununla birlikte, bu ürünlerin güvenliği ve etkinliği hakkındaki iddialar, büyük ölçüde referanslara, geleneksel bilgilere ve oldukça az sayıda bilimsel araştırmalara dayanmaktadır.

Aşağıda sizlerle üzerinde bilimsel çalışmalar yapılmış bitkiler ve gıda takviyelerinin alzheimer üzerindeki etkinliğini paylaşacağız.

Hindistan cevizi yağı (Kaprilik Asit)

Kaprilik asit olarak adlandırılan gıda takviyesi alzheimer tedavisi için klinik çalışmalarda, test edilmiştir. Kaprilik asit, orta zincirli bir trigliserittir (mct). Hindistancevizi yağı veya hurma çekirdeği yağı işlenerek üretilir. Vücut, kaprilik asidi “keton gövdeleri” olarak adlandırılan maddelere ayırır. Bu maddenin alzheimer tedavisi ile ilgili teorisi, kaprilik asitten türetilen keton gövdelerinin, glikoz (şeker) kullanma yeteneklerini kaybetmiş beyin hücreleri için alternatif bir enerji kaynağı sağlayabilmesidir. Glikoz beynin ana enerji kaynağıdır. Görüntüleme çalışmaları, Alzheimer’den etkilenen beyin bölgelerinde glikoz kullanımının azaldığını göstermektedir.

Ketojenik ürün olan Ketasin (AC-1202), hafif ve orta şiddette Alzheimer tanısı olan 152 gönüllüden oluşan 2. Aşama klinik bir çalışmada test edilmiştir. Çoğu katılımcı FDA onaylı Alzheimer ilaçlarını da kullanıyordu. Ketasin (AC-1202) alan katılımcıların, plasebo (inaktif tedavi) alanlara göre hafıza ve genel fonksiyon testlerinde daha iyi bir performans sergiledikleri gözlemlenmiştir. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19664276)

Hindistan cevizi yağı, ucuz, kolay bulunabilen bir kaprilik asit kaynağıdır.  Yine İspanya’da yapılan bir başka çalışmada 44 alzheimer hastasına 21 gün boyunca günlük 40 ml hindistan cevizi yağı verilmiştir. Çalışma sonucunda hastaların farklı yoğunluklarda bilişsel düzeylerinde iyileşmeler gözlemlenmiştir. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28421789

Yukarıda bahsedildiği gibi, hindistan cevizi yağının alzheimer üzerindeki faydası, beynin ketonları kullanma yeteceği üzerindeki artışa bağlıdır. Benzer bir fayda ketojenik beslenme modeli sağlanabilmektedir. Bu konu ile ilgili detaylı bilgiye “Alzheimer ve ketojenik diyet” yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Koenzim Q10 (CoQ10)

Koenzim Q10 veya ubiquinone, vücutta doğal olarak oluşan ve normal hücre reaksiyonları için gerekli olan bir antioksidandır. Koenzim Q10′ in alzheimer hastalığını tedavi edebileceği yönünde güçlü bir kanıt bulunmamaktadır.

Koenzim Q10 ile ilgili teori, söz konusu antioksidanın seviyesinin yaşla birlikte düştüğü, genellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan alzheimer hastalığında bu antioksidan takviyesinin beyindeki oksidatif stresi azaltarak faydalı olacağına dayanmaktadır.

Alzheimer hastalığının, fare modeli üzerinde yapılan bir çalışmada koenzim Q10 kullanımının, alzheimer hastalığının gelişmesinden sorumlu tutulan amiloid birikimini azalttığı, farelerde azalmış alzheimer patolojisi ve gelişmiş davranış yetenekleri gözlemlenmiştir. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21799249)

Koenzim Q10’in kalp yetmezliği, yüksek tansiyon gibi hastalıklarda faydalı olabileceğini destekleyen kanıtlar mevcuttur. Antioksidan özelliği ve diğer faydaları göz önüne alındığında yaşlı hastaların diyetine eklenebilecek bir diyet olarak karşımıza çıkmaktadır.

Ginkgo biloba

Ginkgo biloba , beyin ve vücuttaki hücreler üzerinde olumlu etkileri olabilecek birkaç bileşik içeren bir bitki özüdür. Ginkgo biloba’nın hem antioksidan hem de antienflamatuar özelliklere sahip olduğu, hücre zarını korumak ve nörotransmitterların işlevlerini düzenlemede etkili olduğu düşünülmektedir. Ginkgo, geleneksel Çin tıbbında yüzyıllardır kullanılmaktadır ve şu anda Avrupa’da bir takım nörolojik durumlarla ilişkili bilişsel semptomları hafifletmek için kullanılmaktadır.

Bununla birlikte, birde çok merkezde yürütülen bir Faz 3 klinik çalışmasının sonuçları, Ginkgo’nun Alzheimer hastalığının önlenmesinde veya geciktirilmesinde plasebodan daha iyi olmadığını göstermiştir.

Ginkgo Değerlendirme ve Hafıza (GEM) Çalışması, bunama belirtisi olmayan veya bilişsel bozulma olmayan 75 yaş ve üstü 3.000 kişiyi içermektedir. Katılımcılar rastgele iki gruba ayrıldı. Bir grup plasebo alırken diğer grup 120 miligram ginkgo biloba ekstresi dozu almak üzere atandı. Altı yıl boyunca altı ayda bir takip edildiler.

Araştırmacılar, ginkgo ve plasebo grupları arasında demans veya Alzheimer hastalığı oranlarında istatistiksel bir fark bulamadılar. 

Mercan kalsiyum

Mercan kalsiyum takviyeleri, Alzheimer hastalığı, kanser ve diğer ciddi hastalıkların tedavisi için yoğun şekilde pazarlanmaktadır. Mercan kalsiyum, mercan resiflerinden oluşan eski canlı organizmaların kabuklarından üretildiği iddia edilen bir kalsiyum karbonat şeklidir.

Mercan kalsiyum sıradan kalsiyum takviyelerinden farklıdır, onları oluşturan hayvanların metabolik yapılarını ve kabuklara dahil bazı minerallerin izlerini taşırlar. Mercan kalsiyum, diğer kalsiyum formları ile karşılaştırıldığında olağanüstü bir sağlık yararları sunmuyor. Uzmanların çoğu, kemik sağlığı için kalsiyum desteği alması gereken bireylerin saygın bir üretici tarafından pazarlanan saflaştırılmış bir ürün kullanmasını önermektedir.

Amerika Federal Ticaret Komisyonu (FTC) ve FDA, mercan kalsiyum üreticilerine ve distribütörlerine karşı, abartılı sağlık iddiaları ve yanıltıcı olmaları sebebiyle resmi şikayette bulundular. İnceleme yapan kurumlar, abartılı sağlık iddialarını destekleyen hiçbir yetkin ve güvenilir bilimsel kanıt bulunmadığını ve bu desteklenmeyen iddiaların yasa dışı olduğunu bildiklerini belirtmişlerdir.

Huperzin A

Huperzine A, serrata clubmoss bitkisinden elde edilen, geleneksel Çin tıbbında yüzyıllardır kullanılan bir yosun özüdür. FDA onaylı Alzheimer ilacı sınıfı olan kolinesteraz inhibitörlerine benzer özelliklere sahiptir. Huperzin A genel bilişsel fonksiyonun, genel klinik durumun, davranış bozukluğunun ve fonksiyonel performansın iyileştirilmesi üzerinde bazı alzheimerlı hastalar için belirgin bir olumsuz yan etki olmadan bazı faydalı etkilere sahip olduğu gözükmektedir. Alzheimer hastalığının tedavisi için önerilmektedir.

Omega-3 yağ asitleri

Omega-3 bir tür çoklu doymamış yağ asididir. Araştırmalar, bazı omega-3 türlerini kullanmanın, azalmış kalp hastalığı ve felç riski ile ilişkili olduğunu göstermiştir.

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), dokosahekssaenoik asit (DHA) ve eikosapentaenoik asit (EPA) olarak adlandırılan iki tip omega-3 için “nitelikli sağlık iddiası” içeren etiketleri kullanmasına izin verir. 

Araştırmalar ayrıca, yüksek miktarda omega-3 alımını demans veya kognitif bozukluk riskindeki olası bir azalmaya neden olabileceğini göstermiştir. Beyindeki omega-3, sinir hücrelerini çevreleyen yağ zarlarında, özellikle hücrelerin birbirine bağlandığı bağlantılarda bulunur ve DHA formundadır.

Omega-3’lerin neden bunama riskini etkileyebileceğine ilişkin teoriler arasında kalp ve kan damarları için yararları, anti-enflamatuar etkiler, ve sinir hücresi zarlarının desteklenmesi ve korunması yer almaktadır.

2009 yılı, Alzheimer Birliği Uluslararası Alzheimer Hastalığı Konferansında (AAICAD) bildirilen iki çalışma DHA’nın olası yararları için çeşitli sonuçlar sunuldu:

  • İlk çalışma, Alzheimer Hastalığı Kooperatifi (ADCS) tarafından yürütülen, federal olarak finanse edilen büyük bir klinik çalışmadır. ADCS çalışmasında, günde 2 gram DHA alan hafif ila orta şiddette Alzheimer hastalığı olan katılımcılar, plasebo alanlardan (inaktif tedavi) genel olarak daha iyi sonuç vermedi. Veriler, APOE-e4 Alzheimer risk geni bulunmayan katılımcıların hafif bir fayda elde edebileceğine dair bir işaret (ön fakat kesin kanıt değil) olduğunu belirtti. Ön sinyalin geçerli olup olmadığını doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.  
  • İkinci çalışma – DHA ile Bellek İyileştirme Çalışması (MIDAS), bu çalışmaya yaşla ilgili bilişsel gerilemesi olan yaşlılar dahil edildi. Günde 900 miligram DHA alan hastalar, bilgisayarlı hafıza testinde plasebo alan hastalardan biraz daha iyi puan aldı. 

Uzmanlar daha fazla araştırmanın gerekli olduğu konusunda hemfikirdir ve Alzheimer hastalığını tedavi etmek veya önlemek için DHA veya başka herhangi bir omega-3 yağ asidini önermek için henüz yeterli kanıt yoktur.

Zerdeçal (Kurkumin)

Zerdeçal, Ayurveda’da uzun süredir kullanılan bir baharattır. Antioksidan ve antienflamatuvar etkileri olan (beyin sağlığına ve genel sağlığa fayda sağlayabilecek iki faktör) kurkumin adı verilen bir bileşik içerir.

2010’da yayınlanan bir incelemeye göre, zerdeçalının beyin sağlığını artırabileceğini ve beta-amiloid birikimini temizleyerek Alzheimer hastalığını önleyebileceğini öne sürüyor. Beta-amiloid birikiminin, Alzheimer ile ilişkili beyin plaklarını oluşturduğu bilinmektedir.

Ek olarak, zerdeçal, beyindeki sinir hücrelerinin parçalanmasını engelleyerek beyin sağlığını koruyabileceğini gösteren çalışmalar mevcuttur.

Ginseng

Bitkisel tıbbın en popüler bitkilerinden biri olan ginseng, ginsenosides adı verilen antienflamatuar kimyasallar içerir. 2018’de yayınlanan bir incelemeye göre, bilim adamları ginsenosidlerin ön laboratuvar çalışmalarında beyin beta-amiloid seviyelerini azaltmaya yardımcı olabileceğini gözlemledi.

Fosfatidilserin

Fosfatidilserin, sinir hücrelerini çevreleyen zarların birincil bileşeni olan bir tür yağdır. Alzheimer hastalığı ve benzeri bozukluklarda, sinir hücreleri henüz anlaşılmayan nedenlerden dolayı bozulur. Fosfatidilserin kullanımının arkasındaki teori, kullanımı hücre zarını iyileştirebilir ve muhtemelen hücreleri dejenerasyondan koruyabilir.

Fosfatidilserin ile yapılan ilk klinik deneyler, ineklerin beyin hücrelerinden türetilen bir formda gerçekleştirildi. Bu denemelerin bazıları umut verici sonuçlar verdi. Fakat denemeler farklı nedenlerle sonlandırılmak zorunda kaldı. 

Fosfatidilserin içeren takviyeler soya ekstrelerinden üretilemektedir. FDA, çok yüksek kaliteli soya türevli fosfatidilserin içeren takviyelerin, “Çok sınırlı ve ön bilimsel bir araştırmanın sonucu olarak, fosfatidilserin, demans riskini azaltacağını ileri sürdüğünü belirten” nitelikli bir sağlık iddiası ” etiketini kullanmasına izin verir. Bu iddiayı destekleyen kanıtlar mevcuttur. Fakat uzmanlar daha fazla araştırmanın gerekli olduğu konusunda hemfikirdir.

Tramiprosate

Tramiprosat, klinik olarak Alzhemed olarak test edildi, ViviMind ™  adı verilen “tıbbi gıda” olarak pazarlandı. Deniz yosununda doğal olarak bulunan bir amino asit olan taurinin modifiye edilmiş bir şeklidir. Amino asitler, proteinlerin kimyasal yapı taşlarıdır. Tramiprosat, büyük bir Faz 3 klinik çalışmasında olası bir Alzheimer tedavisi için test edildi. Faz 3 deneme verilerinin analizi başlangıçta çeşitli nedenlerle yetersiz kaldı. Araştırmacılar, daha net sonuçlar elde etmek için FDA ile birlikte çalışmayı denedi, ancak üretici reçeteli bir ilaç olarak tramisprosat geliştirmesini ve üretimini bırakmaya ve internet üzerinden tıbbi gıda pazarlamasına karar verdi. Tramiprosatın şu anda kanıtlanmış faydası yoktur .

Cem Mersinli, yazılım alanındaki eğitimini 2005 yılında Ege Üniversitesi'nde tamamlamıştır. Sağlık sektörü ve sağlık hizmetleri pazarlaması özel ilgi ve uzmanlık alanları arasında yer almaktadır. Sağlık alanında literatür incelemeleri ve bilimsel çalışmaların takibini yaparak, konsultasyon.net üzerinde güncel içeriklerin paylaşımını planlamaktadır.

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here