Anemi Nedir?

Vücudunuzdaki sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin sayısının düşük olması anemi olarak adlandırılır. Her yaşta görülebilen çok yaygın bir hastalıktır. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür. En yaygın kan hastalığıdır. Tam kan sayımında (hemogram), düşük hemoglobin (HGB) veya hematokrit (HCT) seviyesi ile belirlenir. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinin ana proteinidir. Görevi doku ve organlara oksijen taşımaktır. Bu sebeple, anemi semptomlarının çok büyük bölümü organlardaki oksijen eksikliğine bağlıdır.

Anemi belirtileri

Anemi belirtileri o kadar hafif olabilir ki hiçbir belirti olmadan rutin bir kan tahlili sırasında ortaya çıkabilir. Belli bir noktada kan hücreleriniz azaldıkça semptomların sıklığı ve şiddeti artar. 

Anemi belirtileri şunları içerebilir:

  • Baş dönmesi, sersemlik veya bayılacakmış gibi hissetme
  • Hızlı veya olağandışı kalp atışı
  • Tansiyon problemleri
  • Baş ağrısı
  • Kemikleriniz, göğsünüz, karnınız ve eklemlerinizde ağrı
  • Çocuklar ve gençler için büyüme sorunları
  • Nefes darlığı
  • Soluk veya sarı ten
  • Soğuk eller ve ayaklar
  • Yorgunluk veya halsizlik
  • Büyümüş lenf bezleri
  • Kırılgan tırnaklar
  • Saç dökülmesi
  • Buz, kil veya toprak yeme isteği

Anemi nedenleri

Kırmızı kan hücrelerinin vücutta olgunlaşması için diyetle alınan demir, B-12 vitamini ve folat gereklidir. Normalde, vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin yüzde 0,8 ila 1’i her gün yenilenir ve kırmızı hücrelerin ortalama ömrü 100 ila 120 gündür. Kırmızı kan hücresi üretimi ile yıkımı arasındaki bu dengeyi olumsuz yönde etkileyen herhangi bir süreç anemiye neden olabilir.

Aneminin nedenleri genellikle kırmızı kan hücresi üretimini azaltanlar ve kırmızı kan hücresi yıkımını artıranlar olarak ikiye ayrılır.

Kırmızı kan hücresi üretimini azaltan faktörler

Kırmızı kan hücresi üretimini azaltan ve kansızlığa neden olan şeyler şunları içerir:

  • Böbrekler tarafından üretilen eritropoietin hormonu tarafından kırmızı kan hücresi üretiminin yetersiz uyarılması
  • Diyetle yetersiz demir , B-12 vitamini veya folat alımı
  • Hipotiroidizm

Kırmızı kan hücresi yıkımını artıran faktörler

Öte yandan, kırmızı kan hücrelerini yapıldıklarından daha hızlı yok eden herhangi bir bozukluk anemiye neden olabilir. Bu genellikle aşağıdakilerden dolayı meydana gelebilen kanama nedeniyle oluşur :

  • Endometriozis
  • Kazalar
  • Gastrointestinal kanamalar (Ülser, hemoroid, gastrit)
  • Adet
  • Doğum
  • Aşırı uterin kanama
  • Ameliyat
  • Siroz
  • Kanser
  • Kemoterapi
  • Myelofibrozis
  • Hemoliz , bazı ilaçlarla ortaya çıkabilen kırmızı kan hücrelerinin yırtılması veya Rh uyumsuzluğu
  • Karaciğer ve dalak bozuklukları
  • Genetik bozukluklar, örneğin:
    • Glikoz-6-fosfat dehidrojenaz (G6PD) eksikliği
    • Talasemi
    • Orak hücre anemisi

Ancak genel olarak demir eksikliği, aneminin en yaygın nedenidir. Demir eksikliği anemisi, anemi vakalarının neredeyse yarısını oluşturur ve dünya çapında önemli bir beslenme bozukluğudur.

Anemi türleri

Sıklıkla rastlanan anemi türleri aşağıda listelenmektedir.

Anemi teşhisi

Anemi teşhisi için ilk aşama, sağlık öykünüzün alınması ve fizik muayenedir. Sağlık öykünüz alınırken, kalıtsal hastalıklarla ilgili aileniz hakkında da bilgi istenebilir.

Orak hücre anemisi gibi belirli anemi türlerinin aile öyküsü yardımcı olabilir. Evde veya işyerinde toksik ajanlara maruz kalma öyküsü çevresel bir nedene işaret edebilir.

Laboratuvar testleri tanıyı doğrulamak ve aneminin nedeninin bulunmasına yardımcı olmak için kullanılan yöntemdir.

Anemiyi teşhis etmek için yapılan testler aşağıdadır:

  • Tam kan sayımı (Hemogram): Hemogram, kırmızı kan hücrelerinin sayısı ve boyutu gösterir. Ayrıca beyaz kan hücreleri ve trombositler gibi diğer kan hücrelerinin seviyelerinin normal olup olmadığını da gösterir.
  • Serum demir seviyeleri: Bu kan testi, aneminin nedeninin demir eksikliği olup olmadığını gösterir.
  • Ferritin : Bu kan testi demir depolarını analiz eder.
  • B-12 vitamini: Bu kan testi, B-12 vitamini seviyelerini gösterir ve aneminin nedeninin vitamin eksikliği olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur.
  • Folik asit: Bu kan testi , serum folat seviyelerinin düşük olup olmadığını ve aneminin nedeninin vitamin eksikliği olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur.
  • Dışkıda gizli kan: Bu testte, dışkıda kan olup olmadığını görmek için dışkı örneğine bir kimyasal uygulanır. Test pozitifse, ağızdan rektuma kadar bir yerde kanama olduğu anlamına gelir. Mide ülseri, ülseratif kolit ve kolon kanseri gibi sorunlar dışkıda kana neden olabilir.

Anemi tedavisi

Anemiyi tedavi etmek için öncelikle ona neyin sebep olduğunu bulmak gerekir. Anemi tedavisi, anemi türüne ve nedenine göre değişiklik gösterir.

Yetersiz miktarda demir, B-12 vitamini ve folatın neden olduğu anemi, vitamin, mineral takviyeleri ile tedavi edilir. Bazı durumlarda, sindirim sisteminden düzgün şekilde emilmediğinden B-12 enjeksiyonlarına ihtiyaç duyulur.

Doktorunuz ve beslenme uzmanınız , uygun miktarda vitamin, mineral ve diğer besinleri içeren bir diyet önerebilir. Uygun bir diyet, bu tür aneminin tekrar etmesini önlemeye yardımcı olabilir.

Bazı durumlarda, anemi şiddetliyse, doktorlar kemik iliğinde kırmızı kan hücresi üretimini artırmak için eritropoietin enjeksiyonları kullanır. Kanama olursa veya hemoglobin seviyesi çok düşükse, kan nakli gerekli olabilir.

Özetle, aneminin nedenine bağlı olarak, diyetin düzenlenmesinden, kemik iliği nakline kadar uzanabilen çok geniş tedavi seçenekleri mevcuttur.

Anemi için beslenme önerileri

Aneminin en büyük nedeni diyetle alınan demir, b-12 vitamini ve folik asit gibi vitaminlerin eksikliğidir. Günlük vitamin ve demir gereksinimleri cinsiyete ve yaşa göre değişir.

Kadınların adet döngüleri sırasında demir kayıpları artar. Ayrıca gebelik ve emzirme döneminde fetal gelişim nedeniyle erkeklerden daha fazla demir ve folata ihtiyacı vardır.

Demir

Yetişkin yaş grubu için önerilen günlük demir alım miktarı aşağıdaki tabloda listelenmektedir.

Erkekler için8 mg
Kadınlar için18 mg
Hamilelik sırasında27 mg
Emzirirken9 mg

50 yaşın üzerindeki erkekler ve kadınlar günde sadece 8 miligram (mg) demire ihtiyaç duyar. Tek başına diyet yoluyla yeterli demir seviyeleri elde edilemiyorsa, bir takviye gerekebilir.

Demir içeren besinler

  • Tavuk, dana veya kuzu karaciğeri
  • Hindi eti
  • Kırmızı etler
  • Deniz ürünleri
  • Tahıllar
  • Yulaf ezmesi
  • Mercimek
  • Fasulyeler
  • Ispanak

Folat

Folat, vücutta doğal olarak oluşan folik asit formudur.

14 yaşın üzerindeki erkekler ve kadınlar günde 400 mikrogram folata (mcg / DFE) ihtiyaç duyar .

Hamile veya emziren kadınlar için önerilen alım miktarı günde 600 mcg / DFE’ ye çıkar.

Folat bakımından zengin yiyeceklere örnekler :

  • Dana ve kuzu karaciğeri
  • Mercimek
  • Ispanak
  • Kuzey fasulyesi
  • Kuşkonmaz
  • Yumurta

Takviyeli tahıllar ve ekmeklerle diyetinize folik asit ekleyebilirsiniz.

B12 vitamini

Yetişkinler için tavsiye edilen günlük Vitamin B-12 miktarı 2.4 mcg’dır . Hamile olan kadınların ve gençlerin günde 2,6 mcg’ye, emzirenlerin günlük 2,8 mcg’ye ihtiyacı vardır.

Dana karaciğeri ve istiridye, en iyi B-12 vitamini kaynaklarından ikisidir. 

Diğer b12 vitamini kaynakları aşağıdadır:

  • Balık
  • Et
  • Kümes hayvanları
  • Yumurta
  • Süt ürünleri

B-12 Vitaminini, diyetlerinden yeterince almayanlar için ek takviyeler mevcuttur.

Cem Mersinli, yazılım alanındaki eğitimini 2005 yılında Ege Üniversitesi'nde tamamlamıştır. Sağlık sektörü ve sağlık hizmetleri pazarlaması özel ilgi ve uzmanlık alanları arasında yer almaktadır. Sağlık alanında literatür incelemeleri ve bilimsel çalışmaların takibini yaparak, konsultasyon.net üzerinde güncel içeriklerin paylaşımını planlamaktadır.

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here