Antidiyareik İlaçlar

Diyare (ishal) dışkının belirgin olarak sıvılaşmasına, dışkılama sıklığında artmasına neden olan bir durumdur. Günde en az 3 kere tekrarlanan sulu, gevşek dışkı olarakta tanımlanabilinir.

Antidiyareik ilaçlar, ishali durduran veya yavaşlatan ilaç türlerine verilen addır. Antidiyareik ilaçlar, ishalin sadece sıklık ve aciliyet gibi semptomlarını giderir, nedenini ortadan kaldırmaz. Bu yüzden, ishalle ilgili altta yatan neden tedavi edilmezse, antidiyareik ilaçlar bırakıldığında ishal tekrar şiddetlenebilir.

İshal ilaçlarının birkaç farklı etki mekanizması mevcuttur. Bazı ishal ilaçları, bağırsak kasılmalarını yavaşlatarak, bağırsak içeriğinin atılması için gereken süreyi artırarak çalışır. Dışkının bağırsakta daha uzun süre kalması, bağırsaktan vücuda daha fazla su emilmesini sağlar ve dışkıdaki su içeriğini azaltır. Bazı ishal ilaçları ise, dışkıyı şişirerek, lif benzeri maddelerle hacmini artırarak etki eder.

Oral rehidrasyon ajanları ayrıca antidiyareik olarak da adlandırılabilir; ancak bunlar ishali durdurmaz veya yavaşlatmaz, ishal sırasında kaybedilen aşırı sıvının yerine konulmasını sağlar. İshalin semptomlarını hafifletmeye yardımcı olmak için kullanılan diğer ajanlar arasında antimotilite ajanları veya antispazmodik ajanlar bulunur. Antibakteriyel ajanlar bazen kampilobakter veya giardia gibi spesifik enfeksiyonların neden olduğu ishali tedavi etmek için kullanılabilir, ancak rutin olarak tavsiye edilmez.

Antidiyareik ilaç isimleri

Diyarenin ilaçla tedavisinde kullanılan ilaç grupları:

• Opiyatlar ve diğer opioidler
• Parasempatolitik ilaçlar
• Absorban ve kitle oluşturan ilaçlar
• Oral rehidrasyon tuzları

Opiyatlar ve diğer opioidler

Genellikle kalın bağırsak sirküler kaslarında spazm yaparak, itici peristaltik hareketleri inhibe etmek ve artmış olan sıvı salgılanmasını azaltmak suretiyle antidiyareik etki yaparlar.

Bu kategoride kullanılan ilaçlar aşağıdadır:

• Kodein
• Difenoksilat
• Loperamid

Parasempatolitik ilaçlar

Parasemptamolitikler, atropin ve benzeri ilaçlardır. Yüksek dozlarda bağırsak hareketlerini yavaşlatarak antidiyareik etki yaparlar. Kronik diyarelerde spazm ve kolik hallerinin tedavisi için kullanılırlar, bağırsak salgısını azaltıcı etkileri zayıftır.

Bu kategoride kullanılan ilaçlar aşağıdadır:

• Loperamid
• Atropin

Absorban ve kitle oluşturan ilaçlar

Absorban ilaçlar atapulgit, kaolin , bizmut bileşikleri, metil selüloz ve benzerleridir. Bunlar ayrıca kitlede oluştuyorlar. Napıyorlar diye sorarsak, dışkıyla reaksiyona girerek, dışkının sertleşmesini sağlıyor. Bir tıkaç gibi görev yaparak, bağırsak hareketlerini yavaşlatıyorlar. 

Oral rehidrasyon tuzları

Belli oranlardaki tuz karışımlarını belli ölçüde suda çözerek oral rehidratasyon sıvısı şeklinde kullanılır. Genelde akut infeksiyöz diyareye eşlik eden durumlarda kullanılır.

Dünya Sağlık Örgütü tarafından verilen bir çözelti formulü

NaCl 3.5g/lt (Na 90 mmol/liter)
KCl 1.5 g/lt ( K 20 mmol/litre)
Na sitrat 2.9 g/litre (sitrat 30mmol/litre)
Klorür (80 mmol/litre)
Glükoz 20 g/litre(111mmol/litre)