Biliyer Obstrüksiyon

Safra kanalları, safrayı karaciğer ve safra kesesinden pankreas yoluyla ince bağırsağın bir parçası olan duodenuma taşır. Safra kanallarının tıkanması, biliyer obstrüksiyon olarak adlandırılmaktadır. Biliyer obstrüksiyonların çoğu başarıyla tedavi edilebilir. Ancak tıkanıklık uzun süre tedavi edilmezse karaciğerde hayati tehlike oluşturan hastalıklara yol açabilir.

Biliyer obstrüksiyon, safra kanallarındaki herhangi bir noktada meydana gelebilir. Safra kanalları, intrahepatik safra kanalları ve ekstrahepatik safra kanalları olarak ikiye ayrılmaktadır.

  • İntrahepatik safra kanalları: İntrahepatik safra kanalları, karaciğerde safra toplayan ve ekstrahepatik kanallara taşıyan daha küçük çaplı kanallardan oluşan bir sistemdir.
  • Ekstrahepatik safra kanalları: Ekstrahepatik safra kanalları karaciğerin sağında ve solunda olmak üzere iki kısımdan başlar. Karaciğerden inerken, ortak hepatik kanalı oluşturmak için birleşirler. Bu doğrudan ince bağırsağa doğru gider.

Safra kanalı ortak hepatik kanala açılır. Bu noktadan itibaren safra kanalı, koledok olarak bilinir. İnce bağırsağa boşalmadan önce ortak safra kanalı pankreastan geçer.

Tıkanmanın gerçekleştiği yere bağlı olarak intrahepatik biliyer obstrüksiyon veya ekstrahepatik biliyer obstrüksiyon olarak adlandırılmaktadır.

Biliyer obstrüksiyon nedenleri

Aşağıdakiler biliyer obstrüksiyonun en yaygın nedenlerinden bazılarıdır:

  • En yaygın neden safra taşları
  • Safra kanallarının iltihabı
  • Travma
  • Kanalın anormal daralması olan bir biliyer darlık
  • Kistler
  • Genişlemiş lenf bezleri
  • Pankreatit
  • Safra kesesi veya karaciğer ameliyatı ile ilgili bir yaralanma
  • Karaciğer, safra kesesi, pankreas veya safra kanallarında yer alan tümörler
  • Hepatit
  • Parazitler
  • Siroz 
  • Ciddi karaciğer hasarı
  • Koledok kisti (doğumda bebeklerde bulunur)

Biliyer obstrüksiyon belirtileri

Biliyer obstrüksiyonun belirtileri tıkanıklığın nedenine bağlı olabilir. Biliyer obstrüksiyonu olan kişilerde genellikle:

  • Açık renkli dışkı
  • Koyu idrar
  • Sarılık (sarımsı gözler veya cilt)
  • Kaşıntı
  • Karnın sağ üst tarafında ağrı
  • Mide bulantısı
  • Kusma
  • Kilo kaybı
  • Ateş

Biliyer obstrüksiyon teşhisi

Biliyer obstrüksiyonu olan kişiler için öncelikle doktorunuz karnınızın fizik muayenesini yapacaktır. Ayrıca tıkanmanın nedenine bağlı olarak doktorunuz aşağıdaki testlerden bir veya birkaçını isteyebilir.

Kan testleri

Safra yolu tıkanıklığının teşhisi için, tam kan sayımı (CBC) ve karaciğer fonksiyon testleri yoğun olarak kullanılır. Tam kan sayımı kolesistit veya kolanjit gibi iltihaba bağlı tıkanıkları teşhis veya ekarte etmek için önemlidir.

Diğer kullanılan kan testleri aşağıda listelenmektedir:

  • Total bilirubin
  • Direkt bilirubin
  • İndirekt bilirubin
  • Alanin aminotransferaz (ALT)
  • Aspartat aminotransferaz (AST)
  • Gama glutamil transferaz (GGT)
  • Alkalin fosfataz (ALP)

Ultrasonografi

Ultrasonografi genellikle biliyer obstrüksiyondan şüphelenilen kişilerde yapılan ilk testtir. Doktorunuzun safra taşlarını kolayca görmesini sağlar.

Biliyer radyonüklid taraması (HIDA taraması)

Hepatobiliyer iminodiasetik asit taraması veya HIDA taraması, biliyer radyonüklid taraması olarak da adlandırılır. Safra kesesi ve olası engeller hakkında değerli bilgiler sağlamak için radyoaktif malzeme kullanır.

Kolanjiyografi

Kolanjiyografi, safra kanallarının röntgenidir.

MRI taraması

Bir MRI taraması, karaciğer, safra kesesi, pankreas ve safra kanallarının ayrıntılı resimlerini sağlar.

Manyetik rezonans kolanjiyopankreatografi (MRCP)

Manyetik rezonans kolanjiyopankreatografi (MRCP), biliyer tıkanıklıkların ve pankreas hastalığının tanısında kullanılır.

Endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP)

Bir endoskopik retrograd kolanjiopankreatikografi (ERCP) bir endoskop ve X-ışını kullanılmasını içerir. Hem teşhis hem de tedavi edici bir uygulamadır. Cerrahınızın safra kanallarını görmesini sağlar ve tedavide de kullanılır. Bu uygulama çok yararlıdır çünkü doktorunuz ERCP yaparken, taşları çıkarabilir ve gerekirse biyopsi örnekleri alabilir.

Biliyer obstrüksiyon teşhisi

Tedavi, altta yatan nedeni düzeltmeyi amaçlar. Tıbbi veya cerrahi tedavinin birincil amacı tıkanıklığı ortadan kaldırmaktır. Tedavi seçenekleri kolesistektomi ve ERCP’yi içerir.

Kolesistektomi, safra kesesi taşı varsa safra kesesinin çıkarılmasıdır. ERCP, ana safra kanalından küçük taşları çıkarmak veya safra akışını eski haline getirmek için kanalın içine bir stent yerleştirmek için yeterli olabilir. Bu genellikle tıkanıklığa bir tümörün neden olduğu durumlarda kullanılır.

Biliyer obstrüksiyon komplikasyonları

‌Safra kanalı tıkanıklığı tedavi edilmezse şunlarla sonuçlanabilir:‌

  • Enfeksiyon – Sepsis
  • Karaciğer hastalığı
  • Sarılık
  • Diyabet
  • Pankreatit
  • Vitamin eksikliği
  • Gastrointestinal problemler
  • Safra kesesi şişmesi veya kolesistit
  • Biliyer siroz veya kolanjit
Cem Mersinli, yazılım alanındaki eğitimini 2005 yılında Ege Üniversitesi'nde tamamlamıştır. Sağlık sektörü ve sağlık hizmetleri pazarlaması özel ilgi ve uzmanlık alanları arasında yer almaktadır. Sağlık alanında literatür incelemeleri ve bilimsel çalışmaların takibini yaparak, konsultasyon.net üzerinde güncel içeriklerin paylaşımını planlamaktadır.

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here