Böbrekleriniz, her biri yumruğunuzun büyüklüğünde olan vücudunuzun sağında ve solunda yer alan iki fasulye şekilli organdır.
Kanser, vücuttaki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesi ve çoğalmasıdır. Bu kontrolsüz büyüme sonucunda tümör oluşur. Kanser hücreleri böbrekte büyürse buna böbrek kanseri denir.
Birden çok böbrek kanseri türü vardır. Bunlar:
- Yetişkinlerde en sık görülen böbrek kanseri renal hücreli karsinomdur. Böbrekte çok küçük kanalların astarında oluşur. Tüm böbrek kanserlerinin yaklaşık %90’ı renal hücreli karsinomdur. Birçok farklı renal hücreli karsinom türü vardır. En yaygın tiplere berrak hücreli karsinom, kromofob renal hücreli karsinom ve papiller renal hücreli karsinomdur.
- Böbreğin merkezinde bulunan kanserler, geçiş hücresi karsinomu olarak bilinir.
- Wilms tümörü çok küçük çocuklarda görülen bir böbrek kanseridir.
45 yaşın altında böbrek kanseri çok nadir görülür. Böbrek kanserinde ortalama tanı yaşı 65 yaş civarıdır. Erkeklerde, kadınlara oranla daha sık görülür.
Böbrek kanseri belirtileri
Böbrek kanseri erken evrelerinde nadiren belirti veya semptomlara neden olur. Birçok durumda rutin tetkikler veya başka bir hastalığın araştırılması sırasında tanı konur. Son yıllarda böbrek kanseri sıklığının artması, bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme tetkiklerinin daha sık kullanımasına bağlanmaktadır. Görüntüleme sıklığı arttıkça belirti vermeyen, erken evre böbrek kanserlerinin tanısının konulması sağlanmaktadır.
Böbrek kanserinin sıklıkla görülen belirtileri:
- İdrarda kan
- Sırtınızda veya yanınızda uzun süren ağrı
- İştah kaybı
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Yorgunluk
- Genellikle gelen ve giden ateş (aralıklı)
- Anemi
Böbrek kanseri nedenleri
Böbrek kanserinin en yaygın şekli olan renal hücreli karsinoma neyin neden olduğu açık değildir, ancak birkaç risk faktörü vardır.
Doktorlar, bazı kanser hücrelerinin DNA’larındaki mutasyonlar sonucunda böbrek kanserinin başladığını biliyorlar. Mutasyonlar hücrelere hızla büyümelerini ve bölünmelerini söyler. Biriken anormal hücreler, böbrekte tümör oluşturur. Bazı hücreler vücudun uzak bölgelerine yayılabilir (metastaz yapabilir).
Böbrek kanseri riskini artırabilecek faktörler şunlardır:
- Yaşlılık: Yaşlandıkça böbrek kanseri riskiniz artar.
- Sigara içmek: Sigara içenler, sigara içmeyenlerden daha fazla böbrek kanseri riskine sahiptir. Bıraktıktan sonra risk azalır.
- Obezite: Obez olan kişiler, ortalama kilo olarak kabul edilenlerden daha yüksek böbrek kanseri riskine sahiptir.
- Yüksek tansiyon (hipertansiyon): Yüksek tansiyon böbrek kanseri riskinizi artırır.
- Böbrek yetmezliği tedavisi: Kronik böbrek yetmezliğini tedavi etmek için uzun süreli diyaliz alan kişilerin böbrek kanseri geliştirme riski daha yüksektir.
- Bazı kalıtsal sendromlar: Bazı kalıtsal sendromlarla doğan insanlar, von Hippel-Lindau hastalığı, Birt-Hogg-Dube sendromu, tüberoz skleroz kompleksi, kalıtsal papiller renal hücreli karsinom veya ailesel böbrek kanseri olanlar gibi böbrek kanseri riskinde artışa sahip olabilir.
- Ailede böbrek kanseri öyküsü: Kalıtsal bir sendromun yokluğunda bile, güçlü bir aile böbrek hücresi öyküsü olan kişilerin böbrek kanseri riski daha yüksektir.
- İşyerindeki bazı maddelere maruz kalma: Bu, örneğin kadmiyum veya spesifik herbisitlere maruz kalmayı içerebilir.
Böbrek kanseri teşhisi
Ne yazık ki, böbrek kanserini doğrudan tespit eden kan veya idrar testleri yoktur. Çoğu zaman, genetik riskleri olan kişiler için rutin tarama sırasında veya böbrekle ilgisiz bir sorun hakkında doktora gördüğünde tümör tespit edilir.
- Fizik muayene ve hastalık öyküsü : Doktorunuz, genel sağlık durumunuzu kontrol etmek için vücudunuzu inceler. Ayrıca şişlik veya olağandışı görünen başka bir şey olup olmadığını kontrol eder. Sağlık alışkanlıklarınızı, geçmiş hastalıklarınızı ve tedavilerinizi sorar.
- Ultrason incelemesi : Böbreklerinizin ve organlarınızın bir görüntüsü ilk önce bir ultrasonla alınabilir. Burada, yüksek enerjili ses dalgaları (ultrason) iç dokulardan veya organlardan seker ve görüntüler oluşturur.
- Kan tahlilleri : Kan örnekleri, organlarınız tarafından kana salınan belirli maddeleri aramak için kontrol edilir. Miktarlar normalden daha yüksek veya daha düşükse, bu bir hastalık belirtisidir.
- İdrar tahlili : Rengi ve içeriği görmek için idrar örneğiniz test edilir. Olağandışı şeker, protein, kırmızı kan hücreleri ve beyaz kan hücreleri seviyeleri bir sorunu gösterebilir.
- Karaciğer fonksiyon testi : Karaciğer tarafından salınan enzimleri ölçmek için bir kan örneği kontrol edilir. Olağandışı seviyeler, kanserin karaciğere yayıldığının bir işareti olabilir.
- İntravenöz piyelogram (IVP): Kanser bulunup bulunmadığını görmek için böbrek, üreter ve mesanenin röntgeni çekilir. Bir damardan kontrast madde enjekte edilir. Bu organlar arasında hareket eder ve tıkanıklıkları aramak için röntgen çekilir.
- BT taraması : Bu prosedür, vücut içinde farklı açılardan çekilmiş bir dizi ayrıntılı görüntü oluşturur. Organları veya dokuları daha net görmeye yardımcı olmak için bir kontrast madde kullanılabilir.
- MRG (manyetik rezonans görüntüleme): Bu görüntüleme muayenesinde organların ayrıntılı görüntülerini oluşturmak için bir mıknatıs, radyo dalgaları ve bir bilgisayar kullanılır. Doktorunuz bu görüntüler aracılığıyla anormal büyümelerin daha net bir görüntüsünü alacaktır.
- Biyopsi : Biyopsi , bir organın hücreleri veya dokuları çıkarılarak yapılır. Örnek bir patolog tarafından mikroskop altında incelenir. Patolog, kanser belirtilerini kontrol eder. Renal hücreli kanser için tümöre ince bir iğne sokulur ve biyopsi için bir doku örneği alınır.
Böbrek kanseri evrelemesi
Doktorunuz böbrek kanseri olabilecek bir böbrek lezyonunu belirledikten sonra, bir sonraki adım kanserin derecesini (aşamasını) belirlemektir. Böbrek kanseri için evreleme testleri ek BT taramaları veya doktorunuzun uygun olduğunu düşündüğü diğer görüntüleme testlerini içerebilir.
Sonra doktorunuz kansere evre adı verilen bir sayı atar. Böbrek kanseri aşamaları şunları içerir:
- Evre I. Bu aşamada, tümör çapı 7 cm’ye kadar olabilir. Tümör böbrek ile sınırlıdır.
- Evre II. Evre II böbrek kanseri evre I tümörden daha büyüktür, ancak hala böbrekle sınırlıdır.
- Evre III. Bu aşamada, tümör böbreğin ötesinde çevre dokuya yayılır ve ayrıca yakındaki lenf düğümlerine yayılmış olabilir.
- Evre IV. Kanser böbreğin dışına, birden fazla lenf noduna veya kemik, karaciğer veya akciğer gibi vücudun uzak bölgelerine yayılır.
Böbrek kanseri tedavisi
Doktorunuzla seçtiğiniz tedavi planı birçok şeye bağlıdır:
- Tümör türü ve evresi
- Yaşınız
- Genel sağlık durumunuz ve sağlık geçmişiniz
- Anatominiz (böbrek toplama sisteminizin anatomisi)
Tedavi seçenekleri şunları içerir:
- İzle ve Bekle (Aktif Gözetim)
- Renal tümör ablasyonu (dondurma veya ısı)
- Tümörü çıkarmak için cerrahi
- Kanser hücrelerini öldürmek için hedefe yönelik terapi
- Kanser hücrelerini öldürmek için immünoterapi / biyolojik terapi
- Kemoterapi
- Ağrı ve semptomları hafifletmek için radyasyon
- Yeni bir tedaviyi denemek için yapılan klinik bir çalışma
Böbrek kanseri erken yakalandığında, cerrahi tedavi şansı iyidir.
Böbrek kanserinde cerrahi tedavi yöntemleri
Cerrahi, tümörü çıkarmak ve normal böbrek fonksiyonunu korumak amacıyla böbrek kanserlerinin çoğunun ana tedavisidir. Böbrek kanserini tedavi etmek için kullanılan cerrahi prosedürler şunları içerebilir:
- Etkilenen böbreğin çıkarılması (nefrektomi). Tam (radikal) bir nefrektomi, tüm böbreğin, sağlıklı dokunun bir sınırının ve bazen lenf düğümleri, adrenal bez veya diğer yapılar gibi yakınlardaki ek dokuların çıkarılmasını içerir. Cerrah, karın veya yandaki tek bir kesi (açık nefrektomi) veya karındaki bir dizi küçük kesi (laparoskopik veya robotik yardımlı laparoskopik nefrektomi) yoluyla nefrektomi yapabilir.
- Tümörün böbrekten çıkarılması (parsiyel nefrektomi). Böbrek koruyucu veya nefron koruyucu cerrahi olarak da adlandırılan cerrahi yöntem, tümörü ve tüm böbreği değil onu çevreleyen küçük bir sağlıklı doku marjını çıkarır. Açık bir prosedür olarak veya laparoskopik olarak veya robot yardımı ile yapılabilir. Böbrek koruyucu cerrahi, küçük böbrek kanserleri için yaygın bir tedavidir ve sadece bir böbreğiniz varsa bir seçenek olabilir. Mümkün olduğunda, böbrek işlevini korumak ve böbrek hastalığı ve diyaliz ihtiyacı gibi daha sonraki komplikasyon riskini azaltmak için genellikle tam bir nefrektomi yerine böbrek koruyucu cerrahi tercih edilir.
Doktorunuzun önerdiği ameliyat türü, kanserinize ve evresine ve sağlığınıza bağlı olacaktır. Ameliyat kanama ve enfeksiyon riski taşır.
Kanser böbrekle sınırlı olduğunda, cerrahi genellikle gerekli olan tek tedavidir. İlaç veya radyasyon tedavisi gerekmez. Tek gereken rutin takiptir.
Ameliyatsız tedaviler
Bazı insanlar için küçük tümörleri ameliyat olmadan yok etmek için alternatif seçenekler mevcuttur. Bu seçenekler şunları içerir:
- Kanser hücrelerini dondurarak tedavi (kriyoablasyon): Kriyoablasyon sırasında, ultrason veya diğer görüntü rehberliği kullanılarak cildinizden ve böbrek tümörüne özel bir içi boş iğne sokulur. İğnedeki soğuk gaz, kanser hücrelerini soğutmak veya dondurmak için kullanılır.
- Kanser hücrelerine ısı tedavisi (radyofrekans ablasyonu): Radyofrekans ablasyonu sırasında, probun yerleştirilmesini yönlendirmek için ultrason veya başka bir görüntüleme kullanılarak cildinizden ve böbrek tümörüne özel bir prob sokulur. İğneden ve kanser hücrelerine bir elektrik akımı gönderilir ve hücrelerin ısınmasına veya yanmasına neden olur.
Bu prosedürlerin bazı hastalar için avantajları olabilir ve başka cerrahi prosedürleri olmayan ve küçük böbrek tümörü olan kişiler için potansiyel bir seçenektir.
İleri ve tekrarlayan böbrek kanseri tedavileri
Tekrarlayan böbrek kanseri ve vücudun diğer bölgelerine yayılan böbrek kanseri tedavi edilemez, ancak tedavi ile kontrol edilebilir. Bu durumlarda, tedaviler şunları içerebilir:
- Böbrek tümörünü olabildiğince çıkarmak için ameliyat: Ameliyat tüm kanserinizi ortadan kaldıramasa bile, bazı durumlarda kanserin mümkün olduğunca çoğunun alınması yararlı olabilir. Ameliyat ayrıca vücudun başka bir bölgesine yayılmış kanseri çıkarmak için de kullanılabilir.
- Bağışıklık sisteminizi kanserle savaşmak için kullanan ilaçlar (biyolojik terapi): Biyolojik terapi (immünoterapi), vücudunuzla bağışıklık sistemini kanserle savaşmak için kullanır. Bu kategorideki ilaçlar, vücudunuzda üretilen kimyasalların sentetik versiyonları olan interferon ve aldesleukin (Proleukin) içerir. Nivolumab (Opdivo) bazen gelişmiş renal hücreli karsinomu tedavi etmek için kullanılan bir immünoterapidir.
- Hedefli terapiler : Hedefli terapiler, böbrek kanseri hücrelerinde bulunan ve çoğalmalarını sağlayan spesifik anormal sinyalleri engeller. Bu ilaçlar, vücudun diğer bölgelerine yayılmış böbrek kanserinin tedavisinde umut vaat ediyor. Hedeflenen ilaçlar cabozantinib (CaboMetyx), axitinib (Inlyta), bevacizumab (Avastin), pazopanib (Votrient), sorafenib (Nexavar) ve sunitinib (Sutent), kanser hücrelerini besleyen ve izin veren kan damarlarının büyümesinde rol oynayan sinyalleri engeller. Temsirolimus (Torisel) ve everolimus (Afinitor), kanser hücrelerinin büyümesine ve hayatta kalmasına izin veren bir sinyali engelleyen hedef ilaçlardır. Araştırmacılar, belirli genleri olan hastaların belirli hedefli tedavilere nasıl tepki verebileceğini araştırmaya devam ediyor.
- Radyasyon tedavisi: Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerini öldürmek için X ışınları gibi yüksek güçlü enerji ışınları kullanır. Radyasyon tedavisi bazen vücudun kemikler ve beyin gibi diğer bölgelerine yayılmış böbrek kanseri semptomlarını kontrol etmek veya azaltmak için kullanılır.
- Klinik denemeler: Tümör tipinize, kanser evresine ve prognoza bağlı olarak doktorunuz sizi ilgili klinik araştırma denemeleri hakkında bilgilendirebilir. Bazı klinik çalışmalar potansiyel tedavilerin güvenliğini ve etkinliğini değerlendirir. Diğer klinik çalışmalar hastalığı önlemek veya tespit etmek için yeni yollar bulmaya çalışır.
