Kontakt dermatit, bir maddeyle doğrudan temastan veya buna alerjik reaksiyondan kaynaklanan kırmızı, kaşıntılı bir döküntüdür. Kızarıklık bulaşıcı veya yaşamı tehdit edici değildir, ancak çok rahatsız edici olabilir.
Sabunlar, kozmetikler, kokular, mücevherler ve bitkiler dahil birçok madde bu tür reaksiyonlara neden olabilir.
Kontakt dermatiti başarılı bir şekilde tedavi etmek için, reaksiyonunuzun nedenini belirlemeniz ve bundan kaçınmanız gerekir. Reaksiyon yaratan maddeden uzak durabilirseniz, kızarıklık genellikle iki ila dört hafta içinde geçer. Cildinizi serin, ıslak kompresler, kaşıntı önleyici kremler ve diğer kişisel bakım adımlarıyla yatıştırmayı deneyebilirsiniz.
Kontakt dermatit belirtileri
Kontakt dermatit genellikle vücudunuzun reaksiyona neden olan maddeye doğrudan maruz kalan bölgelerinde ortaya çıkar. Döküntü genellikle birkaç dakika ile saatler arasında gelişir ve iki ila dört hafta sürebilir.
Kontakt dermatitin belirti ve semptomları şunları içerir:
- Kırmızı bir döküntü
- Şiddetli olabilen kaşıntı
- Kuru, çatlamış, pullu cilt
- Ciltte kabuklanma
- Ciltte kabarcıklar ve bu kabarcıkların patlamasına bağlı sıvı sızıntıları
- Şişme, yanma veya hassasiyet
Aşağıdaki durumlarda hemen doktora görünmekte yarar vardır:
- Kızarıklık ve / veya kaşıntı o kadar rahatsız edicidir ki, uykusuz kalabilir veya günlük aktiviteleriniz sırasında rahatsızlık yaşarsınız
- Döküntü ani, ağrılı, şiddetli veya yaygınsa
- Cildinizin görünüşünden utanıyorsanız
- Kızarıklık üç hafta içinde iyileşmezse
- Kızarıklık yüzünüzü veya cinsel organlarınızı etkilerse
Kontakt dermatit nedenleri
Kontakt dermatit, maruz kaldığınız, cildinizi tahriş eden veya alerjik reaksiyonu tetikleyen bir maddeden kaynaklanır. Madde, bilinen binlerce alerjen ve tahriş ediciden biri olabilir. Bu maddelerden bazıları hem tahriş edici kontakt dermatite hem de alerjik kontakt dermatite neden olabilir.
Tahriş edici kontakt dermatit en yaygın tiptir. Bu alerjik olmayan cilt reaksiyonu, bir madde cildinizin dış koruyucu tabakasına zarar verdiğinde ortaya çıkar.
Bazı insanlar tek bir maruziyetten sonra güçlü tahriş edici maddelere tepki verir. Diğerleri, hafif tahriş edicilere tekrar tekrar maruz kaldıktan sonra belirti ve semptomlar geliştirebilir. Bazı insanlar zamanla maddeye tolerans geliştirir.
Yaygın tahriş edici maddeler şunları içerir:
- Çözücüler
- Alkol
- Çamaşır suyu ve deterjanlar
- Şampuanlar
- Talaş veya yün tozu gibi havada bulunan maddeler
- Bitkiler
- Gübreler ve böcek ilaçları
Alerjik kontakt dermatit , hassas olduğunuz bir madde (alerjen) cildinizde bir bağışıklık reaksiyonu tetiklediğinde ortaya çıkar. Genellikle sadece alerjenle temas eden bölgeyi etkiler. Ancak vücudunuza yiyecekler, tatlandırıcılar, ilaçlar veya tıbbi prosedürler (sistemik kontakt dermatit) yoluyla giren bir şey tarafından tetiklenebilir.
Tek bir maruziyetten sonra zehirli sarmaşık gibi güçlü bir alerjene karşı duyarlı hale gelebilirsiniz. Daha zayıf alerjenler, bir alerjiyi tetiklemek için birkaç yıl boyunca birden fazla maruz kalma gerektirebilir. Bir maddeye karşı alerji geliştirdiğinizde, çok küçük bir miktarı bile reaksiyona neden olabilir.
Yaygın alerjenler şunları içerir:
- Takı, toka ve daha birçok eşyada kullanılan nikel
- Antibiyotik kremler ve oral antihistaminikler gibi ilaçlar
- Parfüm, kozmetik, ağız gargaraları ve aromalar gibi birçok üründe kullanılan Peru Balsamı
- Koruyucu, dezenfektan ve giysilerde bulunan formaldehit
- Deodorantlar, vücut şampuanları, saç boyaları, kozmetikler ve oje gibi kişisel bakım ürünleri
- Urushiol adı verilen oldukça alerjenik bir madde içeren zehirli sarmaşık ve mango gibi bitkiler
- Yakupotu poleni ve sprey böcek ilaçları gibi havada bulunan maddeler
- Bazı güneş kremleri ve ağızdan alınan ilaçlar gibi güneşte olduğunuzda reaksiyona neden olan ürünler (fotoalerjik kontakt dermatit)
Çocuklarda, çocuk bezlerine, bebek bezlerine, güneş kremlerine, çıtçıtlı veya boyalı giysilere vb. maruz kalmaktan gelişir.
Kontakt dermatit teşhisi
Doktorunuz genellikle cildinizin görünümünden ve semptomlarınızı sorarak kontakt dermatiti teşhis edebilir. Tetikleyici maddeyi ortaya çıkarmak için semptomlar ortaya çıkmadan önceki gün ve saatleri gözden geçirmenizi isteyebilir.
Doktorunuz bir şeye alerjiniz olup olmadığını görmek için bir yama testi önerebilir. Kızarıklığınızın nedeni belli değilse veya kızarıklığınız sık sık tekrarlıyorsa bu test yararlı olabilir.
Kontakt dermatit tedavisi
Evde uygulayabileceğiniz yöntemler belirti ve semptomlarınızı hafifletmezse, doktorunuz ilaç yazabilir. Kontakt dermatit için kullanılabilecek ilaçlar şunları içerir:
- Steroid kremler veya merhemler: Bu topikal olarak uygulanan kremler veya merhemler, kontakt dermatitin kızarıklığını hafifletmeye yardımcı olur. Topikal bir steroid, iki ila dört hafta boyunca günde bir veya iki kez uygulanabilir.
- Ağızdan alınan ilaçlar: Şiddetli vakalarda, doktorunuz iltihabı azaltmak için oral kortikosteroidler, kaşıntıyı hafifletmek için antihistaminikler veya bakteriyel bir enfeksiyonla savaşmak için antibiyotikler reçete edebilir.
Diğer uygulanabilecek yöntemler
Kaşıntıyı azaltmaya ve iltihaplı cildi yatıştırmaya yardımcı olmak için şu kişisel bakım yaklaşımlarını deneyin:
- Tahriş edici veya alerjenden kaçının : Bunun anahtarı, kızarıklığınıza neyin sebep olduğunu belirlemek ve ondan uzak durmaktır. Doktorunuz size tipik olarak sizi etkileyen maddeyi içeren ürünlerin bir listesini verebilir. Ayrıca sizi etkileyen madde içermeyen ürünlerin bir listesini isteyin. Bir mücevher parçasındaki metale alerjiniz varsa, metalle aranıza bir bariyer koyarak onu takabilirsiniz. Örneğin, bilekliğin içini bir parça şeffaf bant yapıştırarak veya şeffaf oje ile boyayarak kullanabilirsiniz.
- Etkilenen bölgeye kaşıntı önleyici krem veya losyon sürün: En az %1 hidrokortizon içeren bir krem kaşıntınızı geçici olarak rahatlatabilir. Steroid merhem, iki ila dört hafta boyunca günde bir veya iki kez uygulanabilir. Ayrıca kalamin losyonuda faydalı olabilir.
- Soğuk, ıslak kompresler uygulayın: Yumuşak el bezlerini nemlendirin ve cildinize 15 ila 30 dakika boyunca uygulayın. Günde birkaç kez tekrarlayın.
- Kaşınmaktan kaçının: Kaşınma esnasında cildinize zarar vermemek için tırnaklarınızı kesin. Kaşıntılı bir bölgeyi kaşımaktan kurtulamıyorsanız, üzerini bir gazlı bezle örtün.
- Rahat ve serin bir banyo: Suyu karbonat veya yulaf ezmesi bazlı bir banyo ürünü ekleyin ve duş alın.
- Ellerinizi koruyun: Ellerinizi yıkadıktan sonra iyice ve nazikçe durulayın ve kurulayın. Gün boyunca nemlendirici kullanın. Ellerinizi uygun eldiven kullanın. Örneğin, elleriniz sık sık ıslaksa pamukla kaplı plastik eldivenler doğru tercih olabilir.
