Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinde oksijen taşıyan protein olan hemoglobin parçalandığında oluşan koyu sarı renkli bir atık üründür. Bilirubin, karaciğerinizde gıdaların sindirilmesine yardımcı olan safrada bulunur ve dışkı veya idrarla atılır.
Bilirubin testi, kandaki veya idrarınızdaki bilirubin miktarını ölçerek karaciğer, safra kesesi, safra yolları ve bazı kan hastalıklarının teşhis ve takibi için kullanılır.
Bilirubin, kanda iki şekilde bulunur. Bunlar konjuge bilirubin ve unkonjuge bilirubin olarak adlandırılır. Başlangıçta, bilirubin unkonjuge formundadır. Unkonjuge bilirubin, maddeleri karaciğere taşıyan kandaki ana protein olan albümine bağlı bilirubindir.
Karaciğere taşınan unkonjuge bilirubin, karaciğerde glukuronid adı verilen bir madde ile konjugasyon adı verilen ve bilirubinin konjuge hale geldiği bir süreçten geçer. Konjuge bilirubin, bilirubinin suda çözünür ve safraya atılmaya hazır halidir.
Total bilirubin, kandaki direkt (konjuge) bilirubin ve indirekt (unkonjuge) bilirubin miktarlarının toplamını ifade etmektedir. Normal bilirubin değerleri yaşa göre değişmektedir. Bilirubin miktarı, desilitre başına miligram (mg/dL) olarak ifade edilmektedir.
Normal total bilirubin değerleri kaç olmalı?
| Yaş | Normal Değerler |
|---|---|
| Prematüre bebeklerde | 0,35-12,00 mg/dl |
| 0-7 günlük bebeklerde | 0,35-16,00 mg/dl |
| 7 gün – 1 aylık bebeklerde | 0,35-10,00 mg/dl |
| 2-3 aylık bebeklerde | 0,35-2,00 mg/dl |
| 3 aydan büyük çocuklarda ve yetişkinlerde | 0,35-1,35 mg/dl |
Total bilirubin yüksekliği neden olur?
Yetişkinlerde total bilirubin miktarının 1,35 mg/dl üzerinde olması bilirubin yüksekliği olarak adlandırılır. Bilirubin yüksekliği hiperbilirubinemi olarak adlandırılmaktadır. Doğumda karaciğerin bilirubini henüz tam olarak işleyememesi sebebiyle, yenidoğan bebeklerde bilirubin seviyeleri yüksektir. Bu durum yenidoğan sarılığı olarak adlandırılmaktadır. Yenidoğan sarılığı, genellikle birkaç hafta içinde kendi kendine düzelen geçici bir durumdur.
Total bilirubin yüksekliği nedenleri nelerdir?
- Safra taşları
- Gilbert sendromu
- Siroz
- Karaciğer kanserleri
- Otoimmün hepatit
- Viral hepatit
- Safra yolu ihtihabı
- Safra kanalı tıkanıklığı
- Gebeliğin intrahepatik kolestazı
- Hemolitik anemi
- Orak hücreli anemi
- Uzun süreli açlık
- Yorucu egzersizler
- Enfeksiyon
- Rotor sendromu
- Dubin-Johnson sendromu
- Crigler-Najjar sendromu
- Kan transfüzyon reaksiyonu
Total bilirubin yüksekliği belirtileri nelerdir?
Sarılık, bilirubin yüksekliğinin ana belirtisidir. Eğer biliribun düzeyi az ve orta düzeyde yükselmiş ise sadece gözlerde sarılık görülür. Bilirubin yüksekliği arttıkça ciltte sarılık daha belirgin hale gelir.
Bilirubin yüksekliğinin diğer belirtileri aşağıda listelenmektedir:
- Karın ağrısı
- Karında şişlik
- Koyu idrar
- Titreme
- Ateş
- Göğüs ağrısı
- Halsizlik
- Sersemlik
- Mide bulantısı
- Kusma
- Kaşıntı
Total bilirubin yüksekliği nasıl düşürülür?
Total bilirubin yüksekliğinin düşürülmesi genellikle altta yatan nedenin tedavi edilmesiyle sağlanabilir.
Yetişkinlerde total bilirubin yüksekliğinin tedavisi için nedene bağlı olarak aşağıdaki yöntemler kullanılır:
- Kan hücrelerinin hızlı yıkımına bağlı bilirubin yüksekliğinde nedene yönelik tedaviler (Eritrosit transfüzyonu, Folik asit, IVIG, Rituximab, İmmünosupresanlar, Kortikosteroidler)
- Hepatit sebebiyle meydana gelen bilirubin yüksekliğinin tedavisi ise antivirüs ilaçlar ve kortikostreoid ilaçlarla yapılmaktadır.
- Çeşitli tıkanmalara bağlı olarak gelişen bilirubin yüksekliğinde, tıkanıklık enfeksiyon kaynaklı ise antibiyotik tedavisi, safra taşı veya safra kanalı darlığı gibi nedenlere bağlı ise ameliyat ile tıkanıklığın açılması önerilebilir.
Yenidoğanlarda yüksek bilirubin düzeylerinin düşürülmesi için aşağıdaki yöntemler kullanılır:
- Fototerapi: Yüksek bilirubin seviyeleri genellikle özel mavi spektrum ışıklarına maruz bırakıldığında düşer. Bu yönteme fototerapi denir.
- Fiber optik battaniye (Bilirubin battaneyesi): Fototerapi yönteminin uygulanması için farklı yöntemdir. Mavi ışık yayan bir battaniye bebeğinizin altında veya üstüne konularak fototerapi uygulaması yapılır.
- Kan değişimi: Bu tedavi, bebeğinizin yüksek bilirubin düzeyine sahip kanını temizler. Normal bilirubin seviyesine sahip taze kan ile değiştirir. Bu, bebeğinizin kırmızı kan hücresi sayısını artırır. Ayrıca bilirubin seviyesini düşürür. Bu yöntem diğer yöntemler faydalı olmadığında ve çok yüksek bilirubin değerlerinde yoğun bakım koşullarında uygulanır.
Total bilirubin düşüklüğü neden olur?
Total bilirubin düşüklüğü genellikle rutin bir kan testi sırasında tesadüfen ortaya çıkar. Bilirubin düşüklüğü herhangi bir semptoma neden olmaz. Aşırı kafein tüketimi, non steroid anti inflamatuar grubu ilaçlar ve barbitürat grubu ilaçlar bilirubin düzeylerinde düşmeye sebep olabilir. Bilirubin düşüklüğünün herhangi bir probleme neden olup, olmadığı sorusunun cevabı net değildir. Bilirubin kanda normal oranda bulunduğunda antioksidan bir etkiye sahiptir. Bilirubin düzeylerinin düşük seyretmesi sonucunda bu antioksidan etkinin azalmasına bağlı olarak, koroner arter hastalığı, ülseratif kolit, inme ve göz hastalıkları gibi çeşitli hastalıklarda artışa sebep olabileceği düşünülmektedir.
 bilirubin ve indirekt (unkonjuge) bilirubin miktarlarının toplamını ifade etmektedir.){kind=link}