Parkinson hastalığı , bazal ganglionlarda dopamin eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan dejeneratif bir hareket bozukluğudur. Parkinson ilaçları, dopamin salgısını arttırarak veya dopamin etkisini taklit ederek, titreme, hipokinezi ve benzeri semptomları tedavi etmeye veya durdurmaya çalışan ilaçlardır.
Parkinson hastalığı için ilaç seçilirken iki temel hedef göz önüne alınır. Bunlar, günlük işleyişi iyileştirmek, yaşam kalitesini arttırmak ve insanların mümkün olduğu kadar uzun süre çalışmasını sağlamaktır.
Parkinson tedavisinde kullanılan ilaçlar aşağıda listelenmektedir.
Karbidopa-levodopa
Modern tıbbın şu anda sunduğu en etkili ve iyi tolere edilen ilaç karbidopa-levodopadır. Genellikle bradikineziye (sertlik ve istirahat titremesi) yardımcı olur. Genellikle dengesizlik, düşme, donma ve motor dışı semptomlarda yardımcı olmaz.
Yan etkiler şunları içerir:
- Diskinezi (anormal, istemsiz hareketler)
- Mide bulantısı
- Halüsinasyonlar
- Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
- Baş dönmesi
Hastalar ayrıca bu önemli dozlama talimatlarından haberdar olmalıdır:
- Yemeklerden 30 dakika önce alın (yüksek proteinli bir diyetin ilacın emilimini azaltabileceğini unutmayın).
- Genellikle, krampları veya huzursuz bacak sendromunu azaltmak için gece boyunca ihtiyacınız olmadıkça yatmadan hemen önce almayın .
- Düzenli kullanım önemlidir. Bir dozu atlarsanız belirtileriniz geri gelebilir.
Sıklıkla kullanılan levodopa ilaçlar aşağıda listelenmektedir:
Beneldopa
- Madopar (kapsül, dağılabilir tablet)
- Madopar CR (kontrollü salımlı kapsül)
Co-careldopa
- Apodespan PR (uzun süreli salımlı tabletl)
- Caramet CR (kontrollü salımlı tablet)
- Lecado (değiştirilmiş salımlı tablet)
- Half Sinemet CR (kontrollü salım tablet)
- Sinemet (tablet)
- Sinemet Plus (tablet)
- Sinemet CR (kontrollü salımlı tablet)
- Duodopa (bağırsak jeli)
Co-careldopa ve entacapone
- Stalevo (tablet)
- Sastravi (tablet)
- Stanek (tablet)
Entakapon
- Comtess (tablet)
Dopamin agonistleri
Dopamin agonist ilaçları beyninizi, dopamin olduğunu düşünmesi için kandırır. Bu, semptomlarınızı azaltabilecek dopaminin çalışma şeklini taklit edebilecekleri anlamına gelir. Bu ilaçların kendi başlarına veya Sinemet ile kombinasyon halinde işe yaradığını destekleyen iyi kanıtlar vardır. Kombinasyon halinde kullanılması Sinemet’in etkisinin uzamasına yardımcı olur.
- Aşağıdakiler dahil, önemli yan etkiler kullanımlarını sınırlayabilir:
- Mide bulantısı
- Baş dönmesi
- Bacak şişmesi
- Uykululuk ve uyku nöbetleri
- Kötüleşen bilişsel fonksiyonlar
- Halüsinasyonlar
- Dürtü kontrol bozuklukları
Sıklıkla kullanılan dopamin agonistleri aşağıda listelenmektedir:
Pramipeksol
- Mirapexin (tablet)
- Mirapexin uzun süreli salınım (uzun süreli salımlı tabletler)
- Pipexus (değiştirilmiş salımlı tabletler)
- Glepark (tablet)
- Oprymea (tablet)
- Zentiva (uzun süreli salımlı tabletler)
Ropinirol
- Adartrel (tablet)
- Ralnea XL (uzun süreli salımlı tabletler)
- Requip (tablet)
- Requip XL (uzun süreli salımlı tabletler)
- Spiroco XL (uzun süreli salımlı tabletler)
- Ipinnia XL (uzun süreli salımlı tabletler)
- Raponer XL (uzun süreli salımlı tabletler)
- Ropilynz XL (uzatılmış salımlı tabletler)
Rotigotin
- Neupro (cilt yaması)
Apomorfin
- Aralıklı enjeksiyon için Apo-go önceden doldurulmuş kalem
- Aralıklı enjeksiyon için Dacepton kartuşu (yeniden kullanılabilir bir kalemle kullanılabilir)
- Apo-go infüzyon için önceden doldurulmuş şırınga (sürekli infüzyon pompası ile kullanılabilir)
- Dacepton Flakon (sürekli infüzyon pompası ile kullanılabilir)
MAO-B inhibitörleri (Monoamino oksidaz tip B inhibitörleri)
Bunlar, Parkinson hastalığının erken dönemlerinde hafif bir semptomatik fayda sağlayabilir.
- Dopamin agonistlerine benzer şekilde, bu ilaç ilerlemiş hastalıkta motor dalgalanmaları düzeltmeye yardımcı olabilir.
- Sinemet’in etkisini uzatmak için Sinemet ile birlikte de kullanılabilirler.
- Parkinson hastalarının çoğunda duygudurum bozuklukları vardır ve bu ilaçlar belirli antidepresanlarla birlikte alınırsa ilaç etkileşimi olabilir. Hastalar yakından izlenmelidir.
Sıklıkla kullanılan MAO-B inhibitörleri aşağıda listelenmektedir:
Rasagilin
- Azilect (tablet)
Selegiline
- Eldepryl (tablet)
- Zelapar (dil üzerinde çözünen tablet)
Safinamid
- Xadago (tablet)
COMT inhibitörleri (Cathechol-o-methyltransferase inhibitörleri)
Levodopa, beyninizdeki dopamin arzını artırabilir. COMT inhibitörleri, levodopa ilacını parçalayan bir enzimi bloke eder. Bu, Levodopa’nın daha verimli çalışmasına yardımcı olur.
- Karbidopa-levadopanın yan etkilerini daha da kötüleştirebilirler.
Sıklıkla kullanılan COMT inhibitörleri aşağıda listelenmektedir:
Entakapon
- Comtess (tablet)
Co-careldopa ve entacapone
- Stalevo (tablet)
- Sastravi (tablet)
- Stanek (tablet)
Tolcapone
- Tasmar (tablet)
Opikapon
- Ongentys (tablet)
Amantadin
Amantadin, Parkinson’u tedavi etmek için reçete edilen tek glutamat antagonist ilaçtır. Amantadin, Parkinson’un erken dönemlerinde motor semptomlar üzerinde hafif bir etkiye sahip olabilir, ancak özellikle diskinezi (istemsiz hareketlerin) tedavisinde yararlıdır. Parkinson tedavisinde ilk seçenek olarak tercih edilen bir ilaç değildir. Kapsül ve şurup formunda mevcuttur.
- Bilişsel (düşünme ve hafıza) yan etkiler, kullanımını sınırlayabilir.
Antikolinerjikler
Antikolinerjikler, beyninizde ve vücudunuzda bulunan asetilkolin adı verilen kimyasal bir haberciyi engeller.
Parkinson hastalığında asetilkolinin etkisi güçlüdür. Bu, beynin bir kısmının aşırı aktif olmasına neden olabilir ve bir titreme yaşayabilirsiniz. Asetilkolinin etkisini azaltmak, titremeyi tedavi etmeye yardımcı olabilir.
Antikolinerjikler, Sinemet ve dopamin agonistlerine dirençli ise istirahat titremesinin tedavisinde yardımcı olabilir.
Sıklıkla kullanılan antikolinerjikler aşağıda listelenmektedir:
Prosiklidin
- Kemadrin (tablet, şurup)
- Kemadrin (enjeksiyonluk çözelti)
Trihexyphenidyl (benzhexol)
- Artane (tablet, şurup)
