İdrar Yolu Enfeksiyonu

Bir idrar yolu enfeksiyonu, üriner sisteminizin herhangi bir yerindeki (böbrekleriniz, üreterleriniz, mesaneniz ve üretranız) meydana gelen enfeksiyondur. İdrar yolu enfeksiyonlarının çoğu alt idrar yolunu (mesane ve üretra) etkiler. Üst idrar yolu enfeksiyonu, alt idrar yolu enfeksiyonuna göre daha şiddetlidir. İdrar yolu enfeksiyonu, en sık görülen enfeksiyonlar arasındadır. İdrar yolu enfeksiyonu, kadınları erkeklerden iki kat daha fazla etkiler.

İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri

İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri, idrar yolunun hangi bölümünün enfekte olduğuna bağlıdır.

Alt idrar yolu enfeksiyonu üretra ve mesaneyi etkiler. Alt idrar yolu belirtileri aşağıda yer almaktadır: 

• İdrara çıkarken yanma veya batma
• Artan idrara çıkma sıklığı
• Acil tuvalete gitme ihtiyacı
• İdrarda kan (hematüri)
• Bulanık idrar
• Rengi kola veya çay gibi görünen idrar
• İdrarda güçlü koku
• Kadınlarda pelvik ağrı
• Erkeklerde rektal ağrı
• Ateş
• Yorgunluk

Üst idrar yolu enfeksiyonu böbrekleri etkiler. Bakteriler enfekte böbrekten kana geçerse, bunlar potansiyel olarak yaşamı tehdit edebilir. Ürosepsis adı verilen bu durum, tehlikeli derecede düşük kan basıncına, şoka ve ölüme neden olabilir.

Üst idrar yolu enfeksiyonu belirtileri şunları içerir:

• Sırt ve yanlarda ağrı ve hassasiyet
• Titreme
• Ateş
• Mide bulantısı
• Kusma

İdrar yolu enfeksiyonu türleri

İdrar yolunuzun farklı bölümlerinde bir enfeksiyon olabilir. Her türün bulunduğu yere göre farklı bir adı vardır.

• Sistit (Mesane): Çok fazla idrara çıkmanız gerektiğini hissedebilirsiniz veya idrar yaparken ağrınız olabilir. Alt karın bölgenizde basınç hissedebilirsiniz. Ayrıca alt karın ağrınız ve bulanık veya kanlı idrarınız olabilir.
• Piyelonefrit (Böbrekler): Sırtınızın üst kısmında veya yanlarda şiddetli ağrı, ateş, titreme, mide bulantısı ve kusmaya neden olabilir.
• Üretrit (Üretra): İdrar yaparken akıntıya ve yanmaya neden olabilir.

İdrar yolu enfeksiyonu nedenleri

İdrar yolu enfeksiyonları tipik olarak bakteriler üretra yoluyla idrar yoluna girdiğinde ve mesanede çoğalmaya başladığında ortaya çıkar. Üriner sistem bu tür mikroskobik istilacıları dışarıda tutmak için tasarlanmış olsa da, bu savunmalar bazen başarısız olur. Bu olduğunda, bakteri tutunabilir ve idrar yolunda tam gelişmiş bir enfeksiyona dönüşebilir.

En yaygın idrar yolu enfeksiyonları esas olarak kadınlarda görülür, mesaneyi ve üretrayı etkiler.

• Mesane enfeksiyonu (sistit): Bu tip idrar yolu enfeksiyonuna genellikle gastrointestinal sistemde yaygın olarak bulunan bir bakteri türü olan Escherichia coli (E. coli) neden olur. Bununla birlikte, bazen diğer bakteriler sorumludur.Cinsel ilişki sistite yol açabilir, ancak bunu geliştirmek için cinsel olarak aktif olmanız gerekmez. Tüm kadınlar anatomileri nedeniyle, özellikle üretradan anüse olan kısa mesafe ve üretral açıklığın mesaneye kadar olması nedeniyle sistit riski altındadır.
• Üretra enfeksiyonu (üretrit): Bu tip idrar yolu enfeksiyonu , gastrointestinal bakteriler anüsten üretraya yayıldığında ortaya çıkabilir. Ayrıca dişi üretra vajinaya yakın olduğu için herpes, bel soğukluğu, klamidya ve mikoplazma gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar üretrite neden olabilir.

İdrar yolu enfeksiyonu için risk faktörleri

İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda sık görülür ve birçok kadın yaşamları boyunca birden fazla idrar yolu enfeksiyonu yaşar. İdrar yolu enfeksiyonu için kadınlara özgü risk faktörleri şunları içerir:

• Kadın anatomisi: Bir kadının, bir erkekten daha kısa bir üretraya sahip olması, bakterilerin mesaneye ulaşmak için kat etmesi gereken mesafeyi kısaltır.
• Cinsel aktivite: Cinsel olarak aktif kadınlar, cinsel olarak aktif olmayan kadınlardan daha fazla idrar yolu enfeksiyonu geçirme eğilimindedir. Yeni bir cinsel partnere sahip olmak da riskinizi artırır.
• Bazı doğum kontrol türleri: Doğum kontrolü için diyafram kullanan kadınlar ve sperm öldürücü ajanlar kullanan kadınlar daha yüksek risk altında olabilir.
• Menopoz: Menopozdan sonra, dolaşımdaki östrojendeki düşüş, idrar yollarında sizi enfeksiyona karşı daha savunmasız hale getiren değişikliklere neden olur.

İdrar yolu enfeksiyonu için diğer risk faktörleri şunları içerir:

• İdrar yolu anormallikleri: İdrarın vücudu normal şekilde terk etmesine izin vermeyen veya idrar yolunda idrar birikmesine neden olmayan idrar yolu anormallikleri ile doğan bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu riski yüksektir .
• İdrar yolundaki tıkanıklıklar: Böbrek taşları veya genişlemiş prostat idrarı mesanede tutabilir ve idrar yolu enfeksiyonu riskini artırabilir.
• Bastırılmış bir bağışıklık sistemi: Bağışıklık sisteminini, bozan ilaçlar ve hastalıklar, idrar yolu enfeksiyonu riskini artırabilir.
• Kateter kullanımı: Kendi kendine idrar yapamayan ve idrar yapmak için tüp (kateter) kullanan kişilerde idrar yolu enfeksiyonu riski daha yüksektir. Bu durum, hastaneye kaldırılan kişileri, idrar yapma yeteneklerini kontrol etmeyi zorlaştıran nörolojik sorunları olan kişileri ve felçli kişileri içerebilir.
• Girişimsel işlemler: İdrar yolu ameliyatı veya idrar yolunuzun tıbbi aletleri içeren bir muayenesi, idrar yolu enfeksiyonu geliştirme riskinizi artırabilir.

İdrar yolu enfeksiyonu teşhisi

İdrar yolu enfeksiyonlarını teşhis etmek için kullanılan testler ve prosedürler şunları içerir:

• İdrar tahlili: Doktorunuz, beyaz kan hücreleri, kırmızı kan hücreleri veya bakterileri aramak için laboratuvar analizi için idrar örneği isteyebilir. Numunenin olası kontaminasyonunu önlemek için, önce genital bölgenizi antiseptik bir pedle silmeniz ve idrarın ortasından idrarı toplamanız istenebilir.
• İdrar kültürü: İdrarın laboratuvar analizini bazen idrar kültürü takip eder. Bu test doktorunuza enfeksiyonunuza hangi bakterilerin neden olduğunu ve hangi ilaçların en etkili olacağını söyler.
• Görüntüleme: Doktorunuzun enfeksiyonun, idrar yolunuzdaki bir anormallikten kaynaklanabileceğini düşündüğü sık enfeksiyon geçiriyorsanız, ultrason, IVP, bilgisayarlı tomografi (BT) taraması veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi görüntüleme testleri isteyebilir. Doktorunuz idrar yolunuzdaki yapıları net görüntülemek için kontrast boya da kullanabilir.
• Sistoskopi: Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonunuz varsa, doktorunuz üretranızın ve mesanenizin içini görmek için lensli uzun, ince bir tüp (sistoskop) kullanarak sistoskopi yapabilir. Sistoskop üretranıza yerleştirilir ve mesanenizden geçirilir.

İdrar yolu enfeksiyonu tedavisi

Doktorunuz ihtiyacınız olduğunu düşünürse, idrar yolu enfeksiyonları için en yaygın tedavi antibiyotiklerdir. 

İdrar yolu enfeksiyonları için yaygın olarak önerilen ilaçlar şunları içerir:

• Trimetoprim/sülfametoksazol
• Fosfomisin
• Nitrofurantoin
• Sefaleksin
• Seftriakson
• Siprofloksasin
• Levofloksasin

Komplike bir idrar yolu enfeksiyonu veya böbrek enfeksiyonu gibi bazı durumlarda, başka tedavi seçeneği yoksa doktorunuz bir florokinolon ilacı reçete edebilir.

Çoğu zaman, idrar yolu enfeksiyonu semptomları tedaviye başladıktan birkaç gün sonra düzelir. Ancak antibiyotiklere bir hafta veya daha uzun süre devam etmeniz gerekebilir. Tüm antibiyotik kürünü reçete edildiği gibi alın.

Doktorunuz ayrıca idrar yaparken yanmayı gidermek için mesanenizi ve üretranızı rahatlatacak, inflamasyonu giderecek bir ağrı kesici (analjezik) reçete edebilir, ancak ağrı genellikle bir antibiyotiğe başladıktan hemen sonra geçer.

Vücudunuzdaki bakterileri temizlemeye yardımcı olmak için bol su için ve idrarınızı tutmayın. Bir ısıtma yastığı yararlı bulabilirsiniz.

Kızılcık suyu genellikle idrar yolu enfeksiyonunu önlemek veya tedavi etmek için tavsiye edilir. Kırmızı dut, idrar yolu enfeksiyonlarının en yaygın nedeni olan E. coli bakterilerinin enfeksiyona neden olabilecekleri mesanenizin duvarlarına yapışmasını önleyebilecek bir tanen içerir.