Hodgkin lenfoma, lenfositlerin (bir tür beyaz kan hücresi) kontrol dışı çoğalmasıyla gelişen bir kan kanseri türüdür. Lenfositler anormal bir şekilde çoğalırlar veya gerektiğinde ölmezler.
İki tip lenfosit vardır: B lenfositleri ( B hücreleri ) ve T lenfositleri ( T hücreleri ). Lenfositler normalde vücudun bağışıklık sisteminin bir parçası olarak enfeksiyonla savaşır . Lenfatik sistemde vücudun etrafında taşınırlar ve lenf bezlerinde (bezler) veya vücudun diğer kısımlarında toplanabilirler. Hodgkin lenfoma hemen hemen her zaman B hücrelerinden gelişir. 1832’de durumu tanımlayan ilk kişi olan Dr. Thomas Hodgkin’in adını almıştır.
Hodgkin lenfomada, Reed-Sternberg hücreleri adı verilen belirli anormal hücre tipleri, mikroskop altında görülebilir. Hodgkin olmayan lenfomalar (Non-Hodgkin) bu tip bir hücre içermez.
İngiltere’de her yıl yaklaşık 2.100 kişiye Hodgkin lenfoma teşhisi konuyor – günde beşten fazla. Erkekleri kadınlardan daha fazla etkiler. Hodgkin lenfoma riski tüm etnik kökenlerden gelen insanlar için aynıdır.
Hodgkin lenfoma her yaşta ortaya çıkabilir, ancak tanı konulan kişilerin çoğu 15-35 yaşları arasında veya 60 yaşın üzerindedir.
Hodgkin lenfoma tedavisi son 40 yılda çarpıcı bir şekilde iyileşmiştir. Günümüzde birçok kişiye erken evrede tanı konmakta ve çoğu başarılı şekilde tedavi edilmektedir.
Hodgkin Lenfoma Türleri
İki ana Hodgkin lenfoma türü vardır:
- Klasik Hodgkin lenfoma , tümü aynı şekilde tedavi edilen dört alt tip içerir:
- Nodüler lenfosit baskın Hodgkin lenfoma (NLPHL) farklı davranır ve klasik Hodgkin lenfomasından farklı şekilde tedavi edilir.
Çoğu Hodgkin lenfoma vakası klasik Hodgkin lenfomadır. NLPHL sadece 10 vakanın 1’i civarındadır.
Hodgkin Lenfoma Tedavisi
Hodgkin lenfoma tedavisinde kullanılan tedavi seçenekleri aşağıdaki gibidir.
- Kemoterapi : Kemoterapi tedavisinde genellikle aşağıdaki kemeterapi rejimleri kullanılır.
ABVD (Doksorubisin, Bleomisin, Vinblastin, Dakarbazin)
BEACOPP (Bleomisin, Etoposit, Doksorubilin, Siklofosfamid, Vinkristin, Prokarbazin, Prednizon)
Standart V (Doksorubisin, Mechlorethamine,Vinkristin, Vinblastin,Bleomisin, Etoposid, Prednizon)
Hodgkin lenfoma için farklı kemoterapi rejimleride kullanılabilir. - İmmünoterapi : İmmünoterapi, bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini daha iyi tanıması ve yok etmesi için ilaçların kullanılmasıdır. Hodgkin lenfoma immünoterapi tedavisinde aşağıdaki yöntemler kullanılmaktadır.
Monoklonal antikorlar
Antikorlar, bağışıklık sisteminiz tarafından enfeksiyonlarla savaşmanıza yardımcı olmak için yapılan proteinlerdir. Monoklonal antikorlar (mAb) adı verilen insan yapımı versiyonlar,lenfositlerin yüzeyindeki bir madde (HL’nin başladığı hücreler) gibi belirli bir hedefe saldırmak için tasarlanabilir. Bu tedavilerin kanser hücrelerine saldırdığı, ancak hedef maddeye sahip olmayan normal hücreleri görmezden geldiği anlamına gelir. Bu normal ve sağlıklı hücrelere verilen zararı azaltır. Bazı mAb’ler HL’yi tedavi etmek için kullanılıyor.
Brentuximab vedotin (Adcetris ® )
Klasik Hodgkin lenfoma (cHL) hücreleri genellikle yüzeylerinde CD30 molekülüne sahiptir. Brentuximab vedotin, bir kemoterapi ilacına bağlı bir anti-CD30 monoklonal antikorudur. Brentuksimabın antikor kısmı, kemoterapi ilacını, üzerlerinde CD30 bulunan lenfoma hücrelerine getiren, bir sinyal gibi davranır. İlaç hücrelere girer ve yeni hücrelere bölünmeye çalıştığında onları öldürür.
Brentuximab , evre III veya IV için ilk tedavi olarak kemoterapi ile birlikte kullanılabilir. Ayrıca bir kök hücre nakli de dahil olmak üzere diğer tedavilerden sonra geri gelmiş olan cHL’li birçok kişiye yardımcı olduğu gösterilmiştir. İnsanların, başka tedavilere cevap vermeyen cHL’li kişilerin yanı sıra, nakil için durumu yeterince iyi olmayan hastalara yardımcı olmuştur. Tek başına veya kemoterapi ile birlikte verilebilir .
Brentuximab, tekrarlama riski yüksek olan kişiler için (tedaviden sonra geri dönüş olan kanser) nakil sonrası 1 yıl boyunca tek başına da kullanılabilir.
Brentuximab, genellikle 3 haftada bir damardan (IV) verilir. Yaygın yan etkiler şunlardır:
- Sinir hasarı (nöropati)
- Düşük kan hücresi sayımı
- yorgunluk
- Ateş
- Mide bulantısı ve kusma
- Enfeksiyonlar
- İshal
Nadiren IV infüzyonlarında, solunum zorluğu ve düşük tansiyon gibi ciddi yan etkiler ortaya çıkar.
Rituximab (Rituxan ® )
Rituximab, nodüler lenfosit baskın Hodgkin lenfomayı (NLPHL) tedavi etmek için kullanılabilir. Bu mAb, bazı lenfoma hücrelerinde bulunan CD20 adı verilen bir maddeye yapışır ve lenfoma hücresini öldürür. Genellikle kemoterapi ve / veya radyasyon tedavisi ile birlikte verilir .
Rituximab hastanede IV infüzyon olarak verilir. Kendi başına kullanıldığında, genellikle 4 hafta boyunca haftada bir kez verilir, bu birkaç ay sonra tekrar edilebilir. Kemoterapi ile birlikte verildiğinde, genellikle her kemoterapi döngüsünün ilk gününde verilir.
Sık görülen yan etkiler genellikle hafiftir ancak şunları içerebilir:
- Titreme
- Ateş
- Mide bulantısı
- Kurdeşen
- yorgunluk
- Baş ağrısı
Nadiren infüzyonlar sırasında, solunum zorluğu ve düşük tansiyon gibi daha ciddi yan etkiler ortaya çıkar. Bunun gerçekleşmesini önlemek için her tedaviden önce size ilaç verilecektir. Ancak bu semptomlar ilk infüzyon sırasında ortaya çıksa bile, daha sonraki dozlarda tekrar oluşmaları olağandışıdır.
Rituximab, önceki hepatit B enfeksiyonlarının tekrar aktif hale gelmesine neden olabilir, bu da bazen ciddi karaciğer problemlerine ve hatta ölüme neden olabilir. Doktorunuz muhtemelen bu ilaca başlamadan önce kanınızı hepatit belirtileri açısından kontrol edecektir.
Rituximab ayrıca ilaç kesildikten sonra birkaç ay boyunca enfeksiyon riskinizi artırabilir.
İmmün kontrol noktası inhibitörleri
Bağışıklık sisteminin önemli bir kısmı, vücuttaki normal hücrelere saldırmaktan kendini koruma özelliğine sahiptir. Bunu yapmak için, bir bağışıklık tepkisi başlatmak için açılması (veya kapatılması) bağışıklık hücrelerinde bulunan moleküller – “kontrol noktaları” kullanır. Kanser hücreleri bazen bağışıklık sistemi tarafından saldırıya uğramamak için bu kontrol noktalarını kullanırlar. Bu kontrol noktalarını hedef alan ilaçlar, kanser tedavisi için umut vaat ediyor.
Nivolumab (Opdivo ® ) ve pembrolizumab (Keytruda ® ) diğer tedavilerin etkisiz kaldığı veya hastalığı tekrarlayan klasik Hodgkin lenfoma olan kişilerde kullanılabilen kontrol noktası inhibitörleri.
Bu ilaçlar, bağışıklık sistemi hücrelerinde bulunan ve T hücreleri adı verilen bir protein olan PD-1’i hedefler . PDL-1, sağlıklı hücrelerde bulunan bir proteindir. PD-1, “PDL-1” i gördüğünde, T hücrelerinin vücuttaki sağlıklı hücrelere saldırmasını önleyen bir “kapalı anahtar” gibidir. Lenfoma hücreleri ayrıca üzerlerinde çok fazla PDL-1 proteini içerebilir. Bu, bağışıklık sistemini “kapatmalarına” yardımcı olur. Bu PD-1 ve PDL-1 yolunu bloke ederek, bu ilaçlar bağışıklık sisteminin lenfoma hücrelerini bulmasını ve öldürmesini sağlar. Bu, bazı tümörleri küçültebilir veya büyümelerini yavaşlatabilir.
Bu ilaçlar tipik olarak her 2 veya 3 haftada bir intravenöz (IV) infüzyon şeklinde verilir.
Olası yan etkiler
Bu ilaçların yan etkileri şunları içerebilir:
- Yorgunluk
- Ateş
- Öksürük
- Mide bulantısı
- Kaşıntı
- Deri döküntüsü
- İştah kaybı
- Eklem ağrısı
- Kabızlık
- İshal
Diğer, daha ciddi yan etkiler daha az görülür.
- Radyasyon Tedavisi : Radyasyon terapisi, kanser hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili ışınlar (veya parçacıklar) kullanır. Radyasyon tedavisi, Hodgkin lenfomalı (HL) çoğu insan için tedavinin bir parçasıdır. HL vücudun sadece bir bölümünde olduğunda özellikle faydalıdır. Çoğu zaman radyasyon tedavileri birkaç hafta boyunca haftada 5 gün verilir. Tedavi ağrısızdır. Basit olarak röntgen çekilmek gibi düşünülebilir. Fakat uygulanan radyasyonun şiddeti röntgen ile kıyaslandığında çok yüksektir. Tedavinin uygulanma süresi genelde birkaç dakikadır fakat radyasyonun çevre dokulara en az hasar verecek şekilde sadece tümöre odaklanması için yapılması gereken hazırlıklar biraz uzun sürebilir.
- Kök Hücre Nakli : Kök hücre nakli (SCT’ler), bazen kemoterapi (kemo) sonrası tamamen geçmeyen hastalık ve / veya tedaviden sonra geri gelen lenfoma gibi tedavisi zor Hodgkin lenfoma için kullanılır.
Kök hücre naklinde kullanılan 2 ana yöntem vardır. - Otolog kök hücre nakli , hastanın kendi kan kök hücreleri tedavi öncesi haftalarda birkaç kez toplanır. Hücreler tedavi edilirken (yüksek doz kemo ve / veya radyasyon) dondurulup depolanır ve daha sonra bir enjeksiyon ile hastanın kanına geri verilir. Bu Hodgkin lenfoma için en yaygın nakil türüdür.
- Allojenik kök hücre nakli , kan kök hücrelerinin başkasından alındığı nakil türüdür. Genelde bu bir erkek kardeş veya kız kardeş, kaynak ilişkisiz bir donör veya göbek kordonu kanı olabilir. Vericinin doku tipinin (HLA tipi olarak da bilinir), nakli ile ilgili büyük problemlerin önlenmesine yardımcı olmak için hastanın doku tipini mümkün olduğunca yakın eşleştirmesi gerekir.
